Καλβίνος

Καλβίνος
(Calvinus, Νουαγιόν, Πικαρδία 1509 – Γενεύη 1564). Εκλατινισμένο όνομα του Γάλλου θεολόγου της Μεταρρύθμισης Ζαν Κοβέν (Jean Cauvin). Υπήρξε ο ιδρυτής της διδασκαλίας του καλβινισμού, στην οποία έδωσε το όνομά του. Σπούδασε φιλοσοφία και θεολογία στην Ορλεάνη, στο Παρίσι και στην Μπουρζ και ασχολήθηκε επίσης με το δίκαιο και τις ουμανιστικές σπουδές. Το περιβάλλον της Μπουρζ –που είχε ήδη επηρεαστεί από τη θρησκευτική Μεταρρύθμιση–, η φιλία με τους λουθηρανούς Βόλμαρ και Ρομπέρ, αλλά κυρίως μια εσωτερική διεργασία, μια πνευματική εξέλιξη –οι σταθμοί της οποίας δεν μας είναι αρκετά γνωστοί– επέφεραν ριζική μεταμόρφωση στον νεαρό σπουδαστή, ο οποίος είχε ήδη προσχωρήσει στη Μεταρρύθμιση το 1533 στο Παρίσι. Αναγκασμένος να εγκαταλείψει την πόλη για θρησκευτικούς λόγους, ύστερα από διάφορες περιπλανήσεις, πέρασε μια περίοδο στοχασμού και μελέτης στη Βασιλεία της Ελβετίας. Το 1536 δημοσίευσε το θεμελιώδες βιβλίο του Institutio Christianae Religionis, που αποτελεί τη συστηματική διατύπωση της θεολογικής και ηθικής σκέψης του. Το 1536, ύστερα από πρόσκληση του θεολόγου Φαρέλ, ο Κ. εγκαταστάθηκε στη Γενεύη, όπου είχε ήδη γίνει επίσημα δεκτή η Μεταρρύθμιση, αλλά η πολιτικοθρησκευτική κατάσταση φαινόταν ακόμα συγκεχυμένη. Πράγματι το 1450 οι δούκες της Σαβοΐας είχαν πετύχει να παραχωρηθεί η επισκοπική έδρα στα μέλη του οίκου τους και ο επίσκοπος-ηγεμόνας είχε εμπιστευθεί την πολιτική διοίκηση στον δούκα της Σαβοΐας. Οι κάτοικοι όμως είχαν εξεγερθεί κατά του οίκου της Σαβοΐας, προσφεύγοντας στη συμμαχία του Φράιμπουργκ και της Βέρνης, η οποία είχε ήδη προσχωρήσει στη Μεταρρύθμιση. Η συμμαχία αυτή συνέβαλε σημαντικά στην εισαγωγή στη Γενεύη του ζβιγγλιανού προτεσταντισμού (1535) και στην κατάργηση της επίσημης ρωμαιοκαθολικής λατρείας. Στη Γενεύη όμως η κίνηση της πολιτικής ανεξαρτησίαςσυνέπεσε με εκείνη της θρησκευτικής Μεταρρύθμισης και ο Φαρέλ, με μεγάλη διορατικότητα, είδε στον Κ. τον αδιάλλακτο αγωνιστή που θα μπορούσε να επιβάλει στην πόλη ένα νέο ηθικοπολιτικό σύστημα. Η δημοσίευση όμως των άρθρων του Κ. και η επιβολή της Ομολογίας Πίστης, με ποινή την εξορία, συνάντησαν ισχυρή αντίδραση και το 1538 ο Κ. εξορίστηκε από την πόλη και αναγκάστηκε να αποσυρθεί στο Στρασβούργο, όπου αφοσιώθηκε για τρία χρόνια σε μελέτες. Το 1541, όταν επανήλθαν στην εξουσία οι υποστηρικτές του, τον κάλεσαν πάλι στη Γενεύη όπου ο Κ. δέχτηκε ύστερα από πολλούς δισταγμούς να πάει, υποχωρώντας σε εκείνο που από τότε και μετά θεωρούσε ως θείο θέλημα. Τον Ιανουάριο του 1543 με τις Διατάξεις καθόρισε τη νέα συνταγματική και θρησκευτική μορφή της δημοκρατίας. Πάνω από τα όργανα της Εκκλησίας –ποιμένες, διδασκάλους, πρεσβύτερους και διακόνους– τοποθέτησε το κονσιστόριο, που το αποτελούσαν ποιμένες (πάστορες) και πρεσβύτεροι, στο οποίο ανέθεσε το καθήκον να επιτηρεί την ηθική των πολιτών και το οποίο ταυτόχρονα αποτέλεσε και την πολιτική εξουσία, με μεικτά, πολιτικά και θρησκευτικά, δικαιώματα. Οι διατάξεις εφαρμόστηκαν με πλήρη αδιαλλαξία· ακολούθησαν τότε διώξεις, καταδίκες και αυστηρότατος έλεγχος των ηθών. Κάθε αντίδραση, όπως εκείνη των ακολάστων ή εκείνη του αντιτριαδιστή Σερβέτου, ο οποίος καταδικάστηκε σε θάνατο στην πυρά, καταπνίγηκε στο αίμα. Η πόλη έγινε σημείο συγκέντρωσης όλων των διωκομένων για θρησκευτικούς λόγους από τις καθολικές χώρες, ενώ ο αγώνας κατά του οίκου της Σαβοΐας τελείωσε με τη συμφωνία της Λοζάνης του 1564. Μια συμφωνία επί θεολογικών προβλημάτων με τους ζβιγγλιανούς προτεστάντες της Ελβετίας επιτεύχθηκε με την Consensus Tigurinus του 1549. Ακούραστη υπήρξε η δραστηριότητα του Κ. ακόμα και κατά τα τελευταία χρόνια της ζωής του, όταν η αρρώστια είχε υποσκάψει την υγεία του. Σε αυτόν οφείλεται η ίδρυση της Ακαδημίας της Γενεύης, για την οποία συνέταξε ένα είδος καταστατικού, πλουσιότατου σε παιδαγωγικές ιδέες. Πριν πεθάνει υπέδειξε ως διάδοχό του στη διοίκηση της πόλης τον πιστό μαθητή του, Τεοντόρ Μπεζά. Χαρακτηριστικά του Κ. δεν ήταν μόνο η αδιαλλαξία και η επιμονή στην έμφυτη μοιρολατρία, στην αντίφαση μεταξύ της ταπεινοφροσύνης ενός πλάσματος και της αλαζονείας ενός άλλου που είναι οπωσδήποτε προορισμένο να σωθεί. Δεν του ήταν άγνωστες η αγάπη και η τρυφερότητα ούτε η θέρμη της φιλίας, όπως μαρτυρούν οι σχέσεις του με τη γυναίκα του και με τον φίλο του, Μελάγχθωνα· κύρια όμως προσπάθειά του, για την οποία αγωνιζόταν ακατάπαυστα, ήταν να κάνει τη διδασκαλία του πραγματικότητα, να δημιουργήσει μια θεοκρατική δημοκρατία, η οποία, μοναδική στον κόσμο και εξελισσόμενη σε άλλες μορφές, θα αποτελούσε την αφετηρία και το πρότυπο της πολιτικής και κοινωνικής σκέψης της σύγχρονης Ευρώπης. Kαλβινισμός. Οι θεμελιώδεις θέσεις της διδασκαλίας του καλβινισμού είναι: η απόλυτη κυριαρχία του Θεού, που νοείται πλέον όχι ως βούληση αγάπης αλλά ως τρομερή μεγαλειότητα· ο διπλός προορισμός των εκλεκτών για την αιώνια δόξα και των αμαρτωλών για την αιώνια καταδίκη· η ολοκληρωτική διαφθορά του ανθρώπου· και τέλος, η ακαταμάχητη δύναμη της χάρης και η καρτερικότητα των αγίων. Από τις εξωτερικές μορφές της λατρείας ο Κ. κατάργησε τη λειτουργία και το εξωτερικό τελετουργικό, δίνοντας όμως πρώτη θέση στην υμνολογία και διατηρώντας από τα μυστήρια το βάπτισμα και τη Θεία Ευχαριστία. Η εκκλησιαστική χειροτονία, κατά την οποία ο κληρικός δέχεται το αξίωμα «εκ των κάτω», από τα μέλη της κοινότητας, δείχνει κάποια δημοκρατικότητα. Η Αγία Γραφή, τέλος, αποτελεί τη μοναδική αυθεντία. Η σαφήνεια της διατύπωσης της διδασκαλίας του, η σοφή αξιοποίηση των πολιτικοκοινωνικών καταστάσεων της εποχής για σκοπούς θρησκευτικούς καθώς και η γοητεία και αυθεντία του ίδιου του K. συνετέλεσαν στη γρήγορη διάδοση του καλβινισμού και έξω από την Ελβετία, στη Γαλλία (ουγενότοι), στην Ολλανδία, στη Σκοτία, στην Αγγλία, όπου γέννησε τον Πουριτανισμό, και στις αμερικανικές αποικίες. Επιπλέον, ο καλβινισμός, συνηθίζοντας τους οπαδούς του σε μια αυστηρή ζωή, ωθώντας τους στην εργατικότητα και στην άσκηση του επαγγέλματος ως εκπλήρωση αποστολής που επιβάλλεται από τον Θεό, και, κατά κάποιον τρόπο, εξαρτώντας την επέμβαση της Χάρης από τη μικρότερη ή μεγαλύτερη ευημερία ή επιτυχία της εργασίας του ανθρώπου, τόνωσε, κατά τη γνώμη ορισμένων ιστορικών, τον ατομικισμό ακόμα και στην οικονομική ζωή, γεγονός για το οποίο μπορεί να θεωρηθεί ο πατέρας του νεότερου φιλελευθερισμού και του καπιταλισμού, ιδιαίτερα στις αγγλοσαξονικές χώρες. Σήμερα ο καλβινισμός δεν διατηρείται πια με την αυστηρή μορφή του, πολλές ομολογίες όμως εμπνέονται από τη διδασκαλία του και γι’ αυτό ονομάζονται καλβινιστικές. Ο Καλβίνος, Γάλλος θεολόγος και ιδρυτής του καλβινισμού, σε μία προσωπογραφία της εποχής, έργο άγνωστου καλλιτέχνη.

Dictionary of Greek. 2013.

Игры ⚽ Поможем решить контрольную работу

Look at other dictionaries:

  • θεολογία — Η επιστήμη της χριστιανικής θρησκείας που επιζητεί να διασαφηνίσει θεωρητικά το δογματικό περιεχόμενο του χριστιανισμού και να κατοχυρώσει την ιστορική του αξία. H θ. πρέπει να διαχωρίζεται από την επιστήμη της θρησκειολογίας, η οποία έχει… …   Dictionary of Greek

  • θεολόγια — Η επιστήμη της χριστιανικής θρησκείας που επιζητεί να διασαφηνίσει θεωρητικά το δογματικό περιεχόμενο του χριστιανισμού και να κατοχυρώσει την ιστορική του αξία. H θ. πρέπει να διαχωρίζεται από την επιστήμη της θρησκειολογίας, η οποία έχει… …   Dictionary of Greek

  • καλβινικός — ή, ο 1. αυτός που ανήκει ή αναφέρεται στον Καλβίνο ή στον καλβινισμό 2. το αρσ. ως ουσ. καλβινικός καλβινιστής*, αυτός που ασπάζεται τις αρχές τού Καλβίνου. [ΕΤΥΜΟΛ. Απόδοση στην ελλ. ξεν. όρου, πρβλ. γαλλ. calvinien < κύριο όν. Calvin… …   Dictionary of Greek

  • καλβινισμός — ο η θρησκευτική και ηθική διδασκαλία τού Καλβίνου. [ΕΤΥΜΟΛ. Μεταφορά στην ελλ. ξεν. όρου, πρβλ. γαλλ. calvinisme < κύριο όν. Calvin «Καλβίνος» + κατάλ. isme. Η λ. μαρτυρείται από το 1768 στον Ευγένιο Βούλγαρι] …   Dictionary of Greek

  • καλβινιστής — ο και καλβινίστρια οπαδός τής διδασκαλίας τού Καλβίνου. [ΕΤΥΜΟΛ. Μεταφορά στην ελλ. ξεν. όρου, πρβλ. γαλλ. calviniste < κύριο όν. Calvin «Καλβίνος» + κατάλ. iste. Η λ. μαρτυρείται από το 1632 στον Ματθαίο Καρυοφύλλη] …   Dictionary of Greek

  • κατήχηση — Στοιχειώδης διδασκαλία του δόγματος της χριστιανικής πίστης. Αρχικά, η κ. απευθυνόταν προς τους ενηλίκους που επρόκειτο να βαπτιστούν· σήμερα απευθύνεται κυρίως στα παιδιά (κατηχητικά σχολεία). K. ονομάζεται και το σχετικό βιβλίο που… …   Dictionary of Greek

  • μεταρρύθμιση — Αν και αρχικά ονομάζονταν μεταρρυθμιστές μόνο οι οπαδοί του Καλβίνου, από τον 18o αι., με τον όρο θρησκευτική ή προτεσταντική Μ. ή απλώς Μ. χαρακτηρίζεται το θρησκευτικό, πολιτικό και πνευματικό εκείνο κίνημα, που, κατά τον 16o αι., προκάλεσε τη… …   Dictionary of Greek

  • μπαρόκ — Η λέξη μπαρόκ, ως όρος χαρακτηρισμού ενός ρυθμού, είχε αρχικά έννοια αρνητική και μειωτική. Μόνο κατά τα τελευταία χρόνια ο Ιταλός γλωσσολόγος Μπρούνο Μιλιορίνι και άλλοι Γάλλοι επιστήμονες κατόρθωσαν να εξακριβώσουν την αρχική έννοια του όρου.… …   Dictionary of Greek

  • προτεσταντισμός — Όρος που χρησιμοποιείται ιδιαίτερα στις καθολικές χώρες, για να υποδηλώσει το σύνολο δογμάτων και όλες τις θρησκευτικές πίστεις, οι οποίες κατά άμεσο ή έμμεσο τρόπο προέρχονται από το κίνημα διαμαρτυρίας (protestatio = διαμαρτυρία) κατά της… …   Dictionary of Greek

  • Ευχαριστία, Θεία — Ένα από τα επτά θεία μυστήρια, το οποίο τελείται σε ανάμνηση του Μυστικού Δείπνου. Ονομάζεται επίσης και μετάληψη των αχράντων μυστηρίων ή θεία κοινωνία. Το μυστήριο της Θ.Ε. συστήθηκε από τον ίδιο τον Ιησού Χριστό κατά το τελευταίο δείπνο με… …   Dictionary of Greek

Share the article and excerpts

Direct link
… Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”